Używamy plików cookie

Dlaczego precyzyjne monitorowanie IBD jest kluczowe?

Nieswoiste choroby zapalne jelit, obejmujące chorobę Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego, dotykają ponad 7 milionów pacjentów na całym świecie. Najwyższą częstość występowania odnotowuje się w Stanach Zjednoczonych, Europie Zachodniej i Kanadzie, ale wzrastająca prewalencja obserwowana jest w nowo uprzemysłowionych krajach Azji, Bliskiego Wschodu i Ameryki Południowej. Skuteczne zarządzanie tymi przewlekłymi schorzeniami wymaga częstego monitorowania stanu zapalnego jelit, co stanowi fundament strategii „leczenia do celu" mającej na celu osiągnięcie pełnego wygojenia błony śluzowej. Jedna z analiz wykazała 50% zmniejszenie liczby hospitalizacji dzięki ściślejszej kontroli stanu zapalnego. Czy jednak obecne metody diagnostyczne rzeczywiście spełniają oczekiwania klinicystów i pacjentów w codziennej praktyce?

IBD charakteryzuje się epizodycznie występującym, niekontrolowanym zapaleniem przede wszystkim w jelicie cienkim i okrężnicy. Nie istnieje skuteczne leczenie przyczynowe, ale dostępne są efektywne terapie pomagające pacjentom osiągnąć i utrzymać remisję. Podczas okresów aktywnego zapalenia pacjenci doświadczają objawów takich jak ból brzucha, biegunka, krwisty stolec, utrata masy ciała i zmęczenie, które obniżają jakość życia. Kontrola i zapobieganie rzutom zapalenia są istotne, ponieważ źle leczone IBD prowadzi do zaostrzeń objawów i incydentów wymagających hospitalizacji oraz interwencji chirurgicznych.

Obecne wytyczne praktyki klinicznej zalecają podejście nazywane treat-to-target, gdzie celem terapii medycznych jest osiągnięcie całkowitego wygojenia błony śluzowej jelita. Jednak objawy nie mogą wiarygodnie przewidzieć wygojenia błony śluzowej w IBD, a wielu pacjentów z IBD nie wykazuje objawów klinicznych pomimo endoskopowych oznak zapalenia i uszkodzenia tkanek. Dlatego obiektywne strategie monitorowania są wymagane do informowania o schematach leczenia i umożliwienia pacjentom osiągnięcia wygojenia błony śluzowej.

Czy obecne metody diagnostyczne wystarczają?

Kolonoskopia, uznawana za złoty standard oceny stanu zapalnego jelit, wiąże się z inwazyjnością, wysokimi kosztami oraz koniecznością specjalistycznego zaplecza medycznego. Te ograniczenia czynią ją niepraktyczną do częstego monitorowania wymaganego przez strategię treat-to-target. Alternatywą stały się testy kału na kalprotektynę, które choć mniej inwazyjne, borykają się z problemem niskiej adherencji pacjentów – jedynie 35-54% przepisanych badań jest faktycznie wykonywanych przez chorych, częściowo z powodu niechęci do pobierania próbek stolca. Główną barierą okazuje się niechęć pacjentów do pobierania i manipulowania próbkami kału. Inne metody diagnostyczne, takie jak tomografia komputerowa jelit, rezonans magnetyczny czy ultrasonografia, są nieinwazyjne, ale wymagają wizyty u świadczeniodawcy i charakteryzują się stosunkowo niską czułością w wykrywaniu łagodnego do umiarkowanego stanu zapalnego.

Badania wykazują, że pośrednie miary wygojenia błony śluzowej, takie jak stan zapalny jelit mierzony biomarkerami kału, dobrze korelują z wynikami kolonoskopii, a spadek poziomów kalprotektyny kału jest uważany za cel pośredni zgodnie z wytycznymi STRIDE-II dla leczenia IBD. Testowanie kału jest bardziej dostępne dla pacjentów, umożliwiając zbieranie próbek w domu.

Najnowsze osiągnięcia w dziedzinie biosensorów wprowadzają rewolucyjne podejście w postaci kapsułek wrażliwych na pH, światło, urządzeń opartych na elektrodach oraz sensorów bakteryjnych do monitorowania zmian w środowisku przewodu pokarmowego związanych z zapaleniem. Jednak ze względu na swoją złożoność, wymagającą obwodów elektrochemicznych lub genetycznych do wykrywania, pozostają trudne do szerokiego wdrożenia klinicznego i zwiększają koszty dla pacjentów. W tym kontekście szczególną uwagę zwraca innowacyjne rozwiązanie – kapsułka PRIM (Pill for Reactive oxygen species-responsive Inflammation Monitoring), która wykorzystuje całkowicie odmienny mechanizm działania oparty na responsywnych polimerach.

PRIM – biosensor, który możesz połknąć

Kapsułka PRIM charakteryzuje się niezwykłą prostotą konstrukcji przy jednoczesnej skuteczności działania. Urządzenie o wielkości standardowej kapsułki „00", porównywalnej z lekami dostępnymi bez recepty, zawiera barwnik Brilliant Blue FCF – powszechnie używany barwnik spożywczy, który nie jest wchłaniany w przewodzie pokarmowym i powoduje zmiany koloru kału po spożyciu w wystarczających ilościach. Barwnik jest zabezpieczony polimerem dekstranowym z wrażliwą na reaktywne formy tlenu grupą fenyloboranową. Kluczowym elementem jest plastyfikator ATBC stanowiący 44% masy kompozycji, który zapewnia odpowiednie właściwości mechaniczne całej struktury. Urządzenie składa się z drukowanej 3D nasadki i korpusu uszczelnionego O-ringiem, z nacięciem między nasadką a korpusem zaprojektowanym do dodawania polimeru responsywnego na ROS w celu sklejenia nasadki i korpusu razem.

Mechanizm działania PRIM opiera się na wykorzystaniu reaktywnych form tlenu, szczególnie nadtlenku wodoru, jako wskaźnika stanu zapalnego jelit. ROS odgrywają kluczową rolę w procesach naprawczych i immunologicznych, a ich zwiększone poziomy są integralnym czynnikiem przewlekłego zapalenia przewodu pokarmowego. Zarówno kalprotektyna kału, jak i produkcja H₂O₂ są związane z aktywacją neutrofili i ich infiltracją do błony śluzowej jelit – wczesnym i trwałym objawem IBD. W warunkach fizjologicznych poziomy ROS w świetle jelita są ściśle regulowane przez szlaki antyoksydacyjne, jednak podczas przewlekłego zapalenia nadmierne ilości ROS są produkowane z wielu źródeł, w tym zwiększonej aktywności komórek immunologicznych, dysfunkcji mitochondrialnej w komórkach nabłonka jelitowego oraz zaburzeń równowagi mikrobioty jelitowej, co przyczynia się do uszkodzenia tkanek. Poziomy ROS mogą wzrosnąć 10-100-krotnie podczas aktywnego zapalenia IBD.

Przeszłe badania wykazały zwiększoną produkcję ROS zarówno w tkankach zapalonych, jak i zdrowych, sugerując, że ich poziomy mogą być podwyższone w całym przewodzie pokarmowym podczas rzutów zapalenia, nawet w tkankach endoskopowo normalnych. Pomimo tego, przejściowa natura H₂O₂ i innych ROS utrudniła istniejącym technologiom ich wykrywanie i kwantyfikację. Biologiczny okres półtrwania H₂O₂ szacuje się na około 0,31 minuty, co czyni pomiar w próbkach klinicznych nieskutecznym. Dlatego aby używać H₂O₂ jako biomarkera stanu zapalnego jelit, musi być on zazwyczaj mierzony lokalnie w jelitach za pomocą połkniętej sondy chemicznej lub urządzenia, które produkuje bardziej stabilny odczyt.

Gdy poziom H₂O₂ przekracza próg fizjologiczny (10-50 mM), polimer ulega selektywnej degradacji poprzez szybkie utlenianie i preferencyjne rozszczepienie grup estru aryloboronowego, co prowadzi do odłączenia wieczka kapsułki i uwolnienia niebieskiego barwnika do stolca. Odłączenie nasadki po ekspozycji na ROS umożliwia proste, binarne uwolnienie niebieskiego barwnika, które wskazuje na obecność zwiększonych poziomów ROS. Ten mechanizm „zero-jedynkowy" eliminuje konieczność pobierania próbek i analizy laboratoryjnej, zapewniając pacjentowi natychmiastowy, wizualny wynik obserwowany bezpośrednio w toalecie. Przewagą ROS nad kalprotektyną kału jest dostępność uznanych chemii polimerów responsywnych na ROS, które wywołują fizyczne zmiany w materiałach polimerowych, w tym degradację, zmiany rozpuszczalności i fluorescencji, które mogą być używane do rozwoju prostych urządzeń biosensorowych.

Sekret działania: polimer wrażliwy na ROS

Synteza polimeru responsywnego na ROS została zrealizowana poprzez modyfikację dekstranu, biokompatybilnego polisacharydu, grupami estru fenyloboronowego. Podczas gdy niemodyfikowany dekstran jest hydrofilowy i rozpuszczalny w wodzie, koniugacja hydrofobowych ugrupowań estru fenyloboronowego czyni polimer nierozpuszczalnym w wodzie. Estry fenyloboronowe są selektywnie degradowane w obecności H₂O₂, a rozszczepienie tych hydrofobowych grup z polimeru przywraca rozpuszczalną w wodzie formę dekstranu. Ekspozycja polimeru na H₂O₂ (100 mM) skutkowała rozpadem polimeru w ciągu 24 godzin, demonstrując responsywność materiału na ROS.

Badania przedkliniczne przeprowadzone na modelu szczurzym z zapaleniem jelita grubego indukowanym DSS wykazały obiecujące parametry diagnostyczne. Kapsułka PRIM osiągnęła czułość 78% i swoistość 72% w wykrywaniu stanu zapalnego jelit, z czasem reakcji nieprzekraczającym 48 godzin. Szczególnie istotna jest stabilność urządzenia w zdrowych warunkach fizjologicznych – kapsułka pozostaje nienaruszona w szerokim zakresie pH (2-8), w obecności enzymów trawiennych takich jak pepsyna, mucyny oraz symulowanego chymusu, a także podczas mechanicznych ruchów perystaltycznych. Wszystkie urządzenia pozostały nienaruszone po ciągłej mechanicznej agitacji w czasookresach odpowiadających fizjologii – mieszanie żołądkowe modelowano przez mechaniczne ściskanie i szturchanie ex vivo żołądków wieprzowych wypełnionych symulowanym płynem żołądkowym przez 2-3,5 godziny (średni czas opróżniania żołądkowego po posiłku), a perystaltykę jelitową przez ruchy toczące nad osłonkami kiełbasianymi wypełnionymi symulowanym chymusem przez 72 godziny.

Testy in vitro potwierdziły selektywność mechanizmu – przy stężeniach H₂O₂ 0-1 mM nie obserwowano reakcji urządzenia, natomiast przy 50 mM następowało pełne uwolnienie barwnika w ciągu maksymalnie 72 godzin, co mieści się w ramach czasowych przejścia przez przewód pokarmowy u ludzi z IBD (10-103 godziny, mediana 44,5 godziny). Przy 10 mM H₂O₂, 66% urządzeń uwolniło barwnik w ciągu 48 godzin, a 83% w ciągu 72 godzin. Ze względu na progowy mechanizm uwolnienia, uwalnianie barwnika było odpowiedzią binarną – urządzenia wykazywały albo całkowite uwolnienie, albo minimalne (<10% załadowanego barwnika). Chociaż oczekiwano, że urządzenia będą miały podobne szybkości degradacji i czas do uwolnienia, odnotowano pewne różnice, prawdopodobnie wynikające z drobnych wariancji w procesach wytwarzania urządzeń i pokrywania polimerem, a efekty te były potęgowane, jeśli poziomy H₂O₂ były blisko progu niezbędnego do uwolnienia. Ta precyzja odpowiedzi jest kluczowa dla unikania wyników fałszywie pozytywnych w warunkach fizjologicznych, gdzie poziomy reaktywnych form tlenu pozostają w normie.

Od prototypu do kliniki – kolejne kroki

Czas odpowiedzi mógł być dostosowywany poprzez zmianę metody pokrywania polimerem i projektu urządzenia. Wstępny projekt z siateczkową pokrywką wykazał szybsze uwolnienie barwnika, z 66% urządzeń uwalniających barwnik w mniej niż 8 godzin przy 50 mM H₂O₂, w porównaniu z oryginalnym projektem PRIM, który osiągnął 66% uwolnienia urządzeń w mniej niż 30 godzin w tych samych warunkach. Podobnie jak PRIM, nie obserwowano uwolnienia barwnika z urządzenia z siateczkową pokrywką w nieobecności H₂O₂.

Badania stabilności mechanicznej wykazały, że polimer responsywny na ROS, plastyfikowany 44% w/w ATBC, został użyty jako klej do uszczelnienia nasadki i korpusu urządzenia PRIM. Gdy polimer degraduje się i rozpuszcza w obecności H₂O₂, siła klejąca słabnie, znacząco zmniejszając siłę niezbędną do odłączenia nasadki od korpusu urządzenia. Siła odłączenia nasadki po ekspozycji na H₂O₂ przez 24 godziny była niższa w porównaniu z urządzeniami eksponowanymi na bufor fosforanowy bez H₂O₂. Podobnie, moduł sprężystości polimeru zmniejszył się po ekspozycji na H₂O₂, wskazując, że polimer stał się bardziej odkształcalny przy niższych poziomach naprężenia. Polimer eksponowany na H₂O₂ ulegał również zauważalnej deformacji plastycznej przy niskich poziomach odkształcenia.

Optymalizacja konstrukcji i stabilność

Podczas gdy te testy uwolnienia skutecznie porównują wydajność PRIM w różnych stężeniach H₂O₂, warunki symulowane mogą nie reprezentować złożoności środowiska przewodu pokarmowego. In vitro, stechiometryczne ilości H₂O₂ są wychwytywane i zużywane podczas degradacji polimeru responsywnego na ROS, co zmniejsza stężenie H₂O₂ do momentu wymiany medium uwolnienia w następnym punkcie czasowym. W warunkach komórkowego zapalenia ROS jak H₂O₂ są stale wydzielane – na przykład, kultywowane tkanki zapalne od pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego produkowały H₂O₂ z szybkością 1,11 mmol/min/mg białka ex vivo, ale są również degradowane przez enzymatyczne szlaki antyoksydacyjne.

W badaniach na szczurach, gdy urządzenia PRIM podawano drogą doustną zdrowym zwierzętom jako kontrola, większość urządzeń (13 z 18, 72%) przeszła przez szczury bez aktywacji, podczas gdy 5 z 18 (28%) urządzeń uległo aktywacji. Nie zaobserwowano wizualnych zmian koloru kału, gdy urządzenia przeszły nienaruszone. W przeciwieństwie do tego, gdy urządzenia PRIM podawano szczurom z zapaleniem jelita indukowanym DSS, 14 z 18 (78%) urządzeń uległo aktywacji z oddzieleniem wieczka od korpusu kapsułki. Wszystkie szczury osiągnęły wyniki konsystencji stolca równe 2 podczas okresu podawania DSS, a średni wynik stolca dla kohorty szczurów podczas okresu testowania urządzeń wynosił 1,1 ± 0,5. Szczury z aktywowanymi urządzeniami produkowały kał o jasno-niebieskim kolorze przez 24-48 godzin. Zmiana koloru kału była przejściowa i powracała do normalnych, ciemnobrązowych kolorów po około 48 godzinach. Nie zaobserwowano wpływu między uwolnieniem barwnika PRIM a czasem tranzytu urządzenia, co wspiera mechaniczną stabilność zminiaturyzowanego PRIM in vivo i że obserwowane uwolnienie barwnika jest wynikiem zwiększonego zapalenia u szczurów z zapaleniem jelita.

Aby przetestować wpływ zmiennej diety zawierającej naturalne pigmenty, podano równocześnie barwnik brilliant blue FCF i betaninę (barwnik buraczany) u zdrowego szczura. Nie zaobserwowano interferencji z identyfikacją niebieskiego sygnału w obecności betaniny. Dodatkowo, gdy niebieski kał jest zanurzony w wodzie, barwnik dyfunduje na zewnątrz, powodując zabarwienie wody na niebiesko.

Korzyści kliniczne i koszty

Analiza kosztów produkcji ujawnia kolejną przewagę PRIM – szacowany koszt wytworzenia jednej kapsułki wynosi około 0,38 USD w skali przemysłowej, co czyni ją najniższą cenowo opcją w porównaniu z kalprotektyną kału, kapsułką endoskopową czy innymi eksperymentalnymi technologiami bezprzewodowymi i nie wymaga specjalistycznego personelu ani sprzętu do uzyskania wyniku. Ta dostępność cenowa może być szczególnie znacząca w krajach o ograniczonych zasobach medycznych oraz w podstawowej opiece zdrowotnej.

Potencjalne korzyści kliniczne PRIM wykraczają poza aspekty ekonomiczne. Eliminacja „obsługi stolca" może radykalnie poprawić adherencję pacjentów, umożliwiając częstsze, domowe monitorowanie stanu zapalnego. To z kolei może prowadzić do lepszego dostosowania terapii biologicznej i immunosupresyjnej, a także wczesnej interwencji dzięki detekcji reaktywnych form tlenu, których poziomy wzrastają przed pełnoobjawowym rzutem choroby. Swoistość urządzenia PRIM może być dostrajana poprzez powtarzane podania urządzenia – dwa kolejne pozytywne wyniki testów zwiększyły swoistość do 92% (przy 67% czułości), a trzy kolejne pozytywne zapewniają 100% swoistość (przy 50% czułości). Czy takie podejście może rzeczywiście zmienić paradygmat opieki nad pacjentami z IBD?

Wyzwania badań i przyszłe kroki

Należy jednak podkreślić obecne ograniczenia technologii. Dotychczasowe badania obejmowały wyłącznie chemicznie indukowany ostry model zapalenia jelita u szczurów. Model DSS-indukowanego zapalenia jelita jest jednym z najczęściej używanych modeli IBD ze względu na prostotę, niskie koszty i kontrolę nad indukcją zapalenia, rozpoznany jako wywołujący zapalenie mediowane przez neutrofile o podobnej patofizjologii do rzutów zapalenia w wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Jednak model ten może nie reprezentować pośrednich poziomów przewlekłego zapalenia, które byłyby ważne do wykrycia u pacjentów ludzkich między rzutami. Konieczna jest optymalizacja progu reakcji dla łagodnego i umiarkowanego zapalenia, walidacja w porównaniu z kalprotektyną oraz korelacja z wynikami endoskopowymi w modelach przewlekłego IBD, takich jak spontaniczne modele IBD (np. interleukina-2), aby określić próg zapalenia, który jest w stanie wykryć i dalej dostroić go do wykrywania poziomów zapalenia odpowiednich dla zarządzania ludzkim IBD.

Zminiaturyzowane komponenty urządzenia używane w eksperymentach na szczurach były ręcznie wytwarzane i montowane, co mogło powodować różnice wpływające na próg ROS niezbędny do uwolnienia barwnika. Ponadto charakterystyki polimeru responsywnego na ROS mogą być dalej optymalizowane w oparciu o typ i ilość używanego plastyfikatora. Podczas gdy zminiaturyzowane urządzenia dla szczurów były wytwarzane z polimerem responsywnym na ROS zawierającym niereagowane jednostki estru fenyloboronowego, oczyszczenie polimeru z następującym dodaniem plastyfikatorów, takich jak ATBC, mogłoby zapewnić bardziej precyzyjną kontrolę w dostrajaniu właściwości mechanicznych polimeru i wrażliwości na H₂O₂. Urządzenia drukowane 3D o rozmiarze 00 w parze z polimerem plastyfikowanym ATBC oferują większą spójność wydajności urządzenia, jak wykazano w badaniach uwolnienia in vitro. Ponadto większy rozmiar urządzeń drukowanych 3D zapewnia również możliwość optymalizacji projektu nasadki i umieszczenia kleju polimerowego responsywnego na ROS w celu modulacji wrażliwości urządzenia PRIM na H₂O₂.

Zmienny pasaż jelitowy, szczególnie w przypadku biegunki lub spowolnienia perystaltyki, może wpływać na wyniki. Ludzie z IBD zazwyczaj mają wolniejszy czas tranzytu przez przewód pokarmowy niż osoby zdrowe, ale obserwuje się większą zmienność. Będzie kluczowe udoskonalenie PRIM tak, aby było stabilne w zdrowym przewodzie pokarmowym przy maksymalnych czasach tranzytu (>56 godzin) i było w stanie uwolnić swój ładunek w warunkach zapalnych w odpowiednich czasach tranzytu. Biegunka u osób z IBD może powodować bardzo szybkie czasy tranzytu około 9 godzin. Może być konieczne rozważenie podczas testowania PRIM do użytku klinicznego, czy wymagane są wytyczne, że jeśli biegunka wystąpi w krótkim oknie czasowym (np. 12 godzin) po podaniu PRIM, należy przyjąć nową kapsułkę, aby zapobiec fałszywie negatywnemu odczytowi z powodu usunięcia urządzenia.

Przyszłe badania na dużych zwierzętach byłyby konieczne przed translacją PRIM na ludzi. W tych badaniach bezpośrednie porównanie urządzenia PRIM o rozmiarze 00 z standardowym klinicznym pomiarem stanu zapalnego jelit (tj. kalprotektyna kału) zapewniłoby większy wgląd w związek między uwolnieniem barwnika z PRIM a poziomami zapalenia. Przyszłe badania powinny śledzić zwierzęta długoterminowo przez fazę powrotu do zdrowia po ostrym zapaleniu jelita, używając testowania kalprotektyny kału do porównania, jak PRIM zachowuje się podczas i po procesie wygojenia błony śluzowej.

Jak PRIM może wpłynąć na realną praktykę kliniczną?

Implikacje praktyczne PRIM są wieloaspektowe. Urządzenie może znaleźć zastosowanie w monitorowaniu remisji, wykrywaniu wczesnych rzutów oraz podejmowaniu decyzji o eskalacji lub de-eskalacji terapii. Instrukcje dla pacjenta są intuicyjne – połknięcie kapsułki, obserwacja koloru stolca przez 48 godzin, a w przypadku pojawienia się niebieskiego zabarwienia – niezwłoczny kontakt z lekarzem. W scenariuszach klinicznych efekt ten może pomóc pacjentowi lub świadczeniodawcy w identyfikacji aktywacji urządzenia i zwiększeniu czułości, na przykład poprzez obserwację zmian koloru wody w toalecie, gdzie niebieski kał zanurzony w wodzie powoduje dyfundowanie barwnika i zabarwienie wody na niebiesko. Ścieżki wdrożenia po udanych badaniach klinicznych mogą obejmować przepisywanie na receptę w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej i podstawowej opiece zdrowotnej, z możliwością przekazania pacjentowi kilku kapsułek do samodzielnego stosowania w określonych odstępach czasowych.

PRIM reprezentuje pierwszy tak prosty i ekonomiczny biosensor reagujący na reaktywne formy tlenu jako obiektywny marker zapalenia. Eliminacja pobierania próbek stwarza realną szansę na przełamanie bariery adherencji w IBD, a parametry wstępne już teraz zbliżają się do wartości kalprotektyny (89% czułość i 79% swoistość) z przewidywaną poprawą po dalszej optymalizacji. Urządzenia drukowane 3D o rozmiarze 00 oferują większą spójność wydajności i zapewniają możliwości dostosowania projektu w celu zwiększenia czułości i kontroli mechanizmu uwolnienia. Nieinwazyjność, możliwość samokontroli i koszt poniżej 0,50 USD za kapsułkę mogą zapewnić dostępność także w krajach o niższych dochodach, szczególnie w środowiskach o ograniczonych zasobach. Technologia ta wpisuje się w kierunek personalizowanego, zdalnego monitoringu chorób przewlekłych, oferując obiecującą, ekonomiczną alternatywę dla częstego domowego monitorowania stanu zapalnego jelit. Szerokie zastosowanie urządzenia PRIM jako rutynowego testu biomarkerowego może poprawić komunikację pacjent-świadczeniodawca i wspierać spersonalizowane strategie leczenia, ostatecznie przyczyniając się do lepszego zarządzania chorobą i poprawy wyników u pacjentów z IBD.

Podsumowanie

Kapsułka PRIM to innowacyjne narzędzie do monitorowania IBD, reagujące na reaktywne formy tlenu w jelitach. Umożliwia nieinwazyjne, domowe wykrywanie zapalenia bez potrzeby pobierania próbek kału czy wykonywania kolonoskopii. Wykazuje obiecujące wyniki diagnostyczne i może zwiększyć adherencję pacjentów. Dla lekarzy oznacza to szansę na skuteczniejsze leczenie oparte na szybszej detekcji zmian zapalnych. PRIM wpisuje się w trend personalizowanego monitorowania chorób przewlekłych i może znacząco usprawnić opiekę nad pacjentami z IBD.

Bibliografia

1. A radically simple, ingestible colorimetric biosensor pill for cost-effective, non-invasive monitoring of intestinal inflammation. Zhuang, Zile et al. Device, Volume 0, Issue 0, 100865