Chlortalidon i hydrochlorotiazyd – giganci leczenia nadciśnienia
Nadciśnienie tętnicze stanowi istotny czynnik ryzyka zarówno rozwoju, jak i progresji przewlekłej choroby nerek (PChN). W terapii nadciśnienia szeroko stosowane są tiazydowe leki moczopędne (hydrochlorotiazyd) oraz diuretyki tiazydopodobne (chlortalidon). Pomimo podobnej skuteczności w obniżaniu ciśnienia tętniczego, różnice w profilu działania i skutkach ubocznych budzą zainteresowanie w kontekście ochrony funkcji nerek. Czy dłużej działający chlortalidon rzeczywiście przynosi lepsze efekty? W świetle wyników badania Diuretic Comparison Project (DCP) warto przyjrzeć się, czy któryś z tych leków oferuje większą korzyść nefroprotekcyjną.
Jak przeprowadzono badanie DCP? O krok dalej w analizie skuteczności
Badanie DCP objęło 12 265 pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, którzy ukończyli 65. rok życia i wcześniej przyjmowali hydrochlorotiazyd. Pacjentów podzielono na dwie grupy: pierwsza kontynuowała leczenie hydrochlorotiazydem, natomiast druga została przestawiona na chlortalidon (z zachowaniem odpowiadającej dawki). Głównym kryterium oceny była progresja przewlekłej choroby nerek. Uwzględniono podwojenie poziomu kreatyniny, spadek eGFR poniżej 15 ml/min/1,73 m² lub konieczność rozpoczęcia dializoterapii. Dodatkowo oceniano inne wskaźniki nerkowe, takie jak spadek eGFR o ≥40%, oraz bezpieczeństwo terapii, w tym hipokaliemię i hospitalizacje z powodu ostrego uszkodzenia nerek (AKI).
Wyniki – brak przewagi chlortalidonu nad hydrochlorotiazydem
Wyniki badania nie wykazały przewagi chlortalidonu nad hydrochlorotiazydem w kontekście progresji PChN. Progresję stwierdzono u 6,0% pacjentów leczonych chlortalidonem oraz 6,4% w grupie hydrochlorotiazydu (HR 0,94; 95% CI 0,81–1,08; P = 0,37). Podobne wyniki uzyskano dla pozostałych wskaźników, w tym spadku eGFR o ≥40%. Średni roczny spadek wskaźnika eGFR wyniósł -1,0 ml/min/1,73 m² w grupie chlortalidonu oraz -1,1 ml/min/1,73 m² w grupie hydrochlorotiazydu (P = 0,18).
W tym miejscu pojawia się kluczowe pytanie – czy dłuższy czas działania chlortalidonu rzeczywiście ma znaczenie kliniczne? Odpowiedź wydaje się jasna: pod względem ochrony nerek oba leki mają porównywalną skuteczność.
Hipokaliemia – dłuższe działanie chlortalidonu ma swoją cenę
Podczas gdy funkcja nerek pozostała stabilna w obu grupach, chlortalidon ujawnił swoją słabszą stronę. U pacjentów przyjmujących ten lek znacząco częściej występowała hipokaliemia, czyli niski poziom potasu (<3,1 mmol/l). Problem ten dotyczył 8,9% pacjentów w grupie chlortalidonu i 6,9% w grupie hydrochlorotiazydu (P < 0,001). W efekcie hospitalizacje związane z hipokaliemią były nieco częstsze wśród pacjentów stosujących chlortalidon (3,5% vs 2,9%; P = 0,07).
Warto podkreślić, że ryzyko hipokaliemii było szczególnie widoczne u pacjentów, którzy nie mieli przewlekłej choroby nerek na początku badania. W praktyce klinicznej oznacza to, że chlortalidon, choć skuteczny, wymaga dokładniejszego monitorowania poziomu elektrolitów.
Kontrola ciśnienia tętniczego – podobna skuteczność obu leków
Pod względem kontroli ciśnienia tętniczego wyniki badania DCP nie przyniosły zaskoczeń. Obie grupy uzyskały podobne wartości ciśnienia skurczowego: 140,2 mmHg w grupie chlortalidonu i 140,1 mmHg w grupie hydrochlorotiazydu. To potwierdza, że zarówno chlortalidon, jak i hydrochlorotiazyd skutecznie obniżają ciśnienie tętnicze, będąc solidnym wyborem w leczeniu nadciśnienia.
Wnioski dla praktyki klinicznej
Wyniki badania DCP dostarczają jasnych wskazówek dla praktyki klinicznej. Chlortalidon, ze względu na dłuższy czas działania, może być preferowany u pacjentów z trudnym do kontrolowania nadciśnieniem tętniczym. Z kolei hydrochlorotiazyd, dzięki korzystniejszemu profilowi metabolicznemu, wydaje się bezpieczniejszy dla pacjentów narażonych na hipokaliemię.
Kluczowe znaczenie ma indywidualne podejście do pacjenta. U osób starszych, obciążonych chorobami serca lub z ryzykiem zaburzeń elektrolitowych, hydrochlorotiazyd może okazać się bardziej odpowiedni. Natomiast u pacjentów wymagających stabilniejszego działania hipotensyjnego, chlortalidon pozostaje dobrą alternatywą – pod warunkiem regularnej kontroli poziomu potasu.
Podsumowanie
Badanie Diuretic Comparison Project rozwiewa wątpliwości dotyczące wyboru między chlortalidonem a hydrochlorotiazydem. Oba leki są równie skuteczne w ochronie funkcji nerek i kontroli ciśnienia tętniczego, jednak różnią się profilem działań niepożądanych. Chlortalidon, choć skuteczny, częściej prowadzi do hipokaliemii, co wymaga większej uwagi ze strony lekarzy.
Decyzja o wyborze leku powinna uwzględniać potrzeby pacjenta, jego profil ryzyka oraz potencjalne skutki uboczne. Regularne monitorowanie elektrolitów, szczególnie przy stosowaniu chlortalidonu, pozwoli zmaksymalizować korzyści terapeutyczne i uniknąć powikłań. W kontekście leczenia nadciśnienia i ochrony nerek oba leki pozostają pewnym wyborem, który odpowiednio dopasowany do pacjenta przyniesie oczekiwane rezultaty.
Źródło
https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2827625